UNIX komande ( spisak )

Pozdrav svima,

imam jedno pitanje, trazio sam ovde po forumu i nesto malo googlao i nisam uspeo da nadjem .
Naime trebaju mi na jednom mestu sve UNIX komande koje se koriste, tj ne sve naravno ali ono osnovno , treba mi to za fax.
npr poslednji domaci se sastojao iz ovakvih komndi ( ls -l ; ls -w ; wc -l ..... ) pa ja da ih objasnim ili oni nam daju sta treba da uradimo pa mi da napisemo komandu za to...

bilo bi cool da budu objasnjenje na nasem jeziku ili bar nemackom, pa kao nista onda moze i engleski :D
pribao i sam i da ih nadjem pomocu man ali se slabo snalazim u UNIX-u.


hvala svima ...

brate moj nemoj da se ljutis ali sve si to mogao da pronadjes na www.google.com, veruj mi ona zna sve :) ... I mene je mrzelo tako kao i tebe da sam trazim po netu. Evo ti ova dva linka, sigurno ce ti pomoci!

http://www.matf.bg.ac.yu/~maricm/komande.html
http://leda.elfak.ni.ac.yu/education/unix/html/komande.html

Najbolje je da pogledaš man stranice za komande koje te zanimaju. Ako hoćeš da proveriš koje sve "komande" imaš na svojoj Linux mašini pritisneš dva puta <TAB> dok si u terminalu i dobićeš listu.

p.s. Ako se ne snalaziš dobro čitajući man stranice onda nemoj da očekuješ da na internetu dobiješ ni približno detaljan opis kao što možeš da dobiješ preko man-a.

@Danilo Cvjeticanin, ma trazio sam ali nista pametno..
ovo sto si mi dao je SUPER i sigurno ce pomoci, tj vec jeste ..

hvala
hvala i za @Miroslav Strugarevic ( sutra cu na fax-u pogledati malo kako sve fukkcionise sa ovom man komadnom, pa cu se javiti ako bude problema )

thank's ----

Nema na cemu, zato smo i tu da pomazemo jedni drugima. Iskopacu ti ja jos nekih linkova, a mozda i jedan moj rad koji sam kucao , slicna je tema... Mada nisam siguran da cu naci kuci po diskovima, ali ako nadjem sigurno je ostavljam.

Danilo ako mozes vidi iskopaj negde taj tvoj rad...
bilo bi i to cool imati ...

http://www.oss.unist.hr/~pspol...ik_seminarskih_radova_2007.pdf

---

Izvini ali ne mogu, sve sam zivo pretrazio po kuci i ne mogu da nadjem. Verovatno je zena bacila );)

@anrxc hvala ti druze.

danilo,nema veze, bitno je da si pokusao ;)

Evo jednog "kraceg" odgovora (ako nisam promasio temu):

——————————————————————————————

PREGLED ZNAAJNIJIH LINUX
KOMANDI:

U nastavku teksta dat je krai opis znaajnijih komandi Linux sistema. Ovaj dodatak nije
zamišljen kao detaljan izvor informacija o svim argumentima i opcijama komandi, ve kao
podsetnik u kome su ukratko opisane naješe korišene komande i operacije koje se
njima mogu obaviti. Detaljna uputstva o sintaksi, argumentima i opcijama komandi
korisnici mogu dobiti korišenjem on-line dokumentacije, odnosno odgovarajuih stranica
uputstva (man pages).

A
adduser Kreiranje korisnikih naloga.
anacron Administrativna komanda koja se normalno pokree pri podizanju sistema
i periodino izvršava komande. Lista poslova se podrazumevano ita iz
datoteke /etc/anacrontab.
apropos Na standardnom izlazu prikazuje ime i opis svih komandi koje u opisu
imaju zadati string.
apt-get Debian Package Management System - alat za rad sa paketima iz
komandne linije. Front-end za APT.
aptitude Debian Package Management System - alat za interaktivni rad sa
paketima. Front-end sa sistemom tekstualnih menija za APT.
arch Prikazuje arhitekturu raunara na standardnom izlazu (kao uname -m).
arp TCP/IP administrativna komanda za rad sa ARP kešom kernela. ARP se
koristi za prevoenje IP adresa u MAC adrese mrežnih adaptera.
at Komanda kojom se zakazuje izvršenje drugih komandi u odreeno vreme.
atd Daemon koji izvršava komande zakazane komandom at. Normalno se
pokree prilikom podizanja sistema.

Operativni sistemi: UNIX i Linux


374 
atq Prikazuje zakazane at poslove korisnika. U sluaju da komandu zada
superuser, prikazuju se svi zakazani poslovi.
atrm Brisanje zakazanih at poslova

B
badblocks Administrativna komanda za analizu površine diskova
banner Na standardnom izlazu prikazuje string kao "poster".
basename Prikazuje ime direktorijuma bez vodee apsolutne putanje (na primer:
basename $PWD). Komanda je korisna za shell programiranje.
bash Bash komandni interpreter (Bourne-Again Shell).
bashburn Front-end za cdrecord (snimanje CD-ROM medijuma).
batch Slino komandi at, izvršava komande date na standardnom ulazu. Ukoliko
se vreme izvršenja ne navede, komande se izvršavaju kada optereenje
sistema dostigne dovoljno nizak nivo (80%).
bc Interaktivni kalkulator koji ulazne podatke prima sa standardnog ulaza ili
iz datoteke.
biod NFS server.
bzip2 Paket za kompresiju slian programu gzip koji koristi drugaije algoritme i
postiže vei stepen kompresije. Paket ukljuuje programe za kompresiju i
dekompresiju (bzip2, bunzip2), pregledanje sadržaja (bzcat, bzless,
bzmore) i oporavak (bzip2recover).

C
cal Prikazuje kalendar za tekui mesec. Takoe može prikazati godišnji ili
meseni kalendar za godinu i mesec koji se navode kao parametri.
cancel Uklanjanje poslova iz reda za štampu (System V).
cat Konkatenacija datoteka i prikazivanje na standardnom izlazu.
cdrecord Program za snimanje kompakt diskova sa velikim brojem opcija.
cfdisk Administrativni program sa sistemom menija za particionisanje diskova.
chage Prikazivanje i promena informacija o isticanju lozinki.
chat Administrativna komanda za postavljanje i inicijalizaciju dial-up
konekcija, koja se koristi zajedno sa PPP daemon procesom pppd.
chattr Modifikacija specijalnih atributa datoteka, karakteristinih za ext2 i ext3
sisteme datoteka.
chfn Promena opisnih informacija o korisniku.
Dodatak A: Pregled zna
ajnijih Linux komandi

375 
chgrp Promena grupe kojoj objekat sistema datoteka pripada. U opštem sluaju
ovu komandu može da izvrši root, a na nekim sistemima može i vlasnik
objekta.
chmod Promena pristupnih prava objekta sistema datoteka. Ovu komandu mogu
da izvrše root i vlasnik objekta.
chown Promena vlasnika objekta sistema datoteka. U opštem sluaju ovu
komandu može da izvrši root, a na nekim sistemima može i vlasnik
objekta.
chpasswd Administrativna komanda za promenu lozinke.
chsh Promena komandnog interpretera koji se pokree nakon login procesa. Ime
komandnog interpretera se navodi sa apsolutnom putanjom.
chvt Prelazak na virtuelni terminal N. Ukoliko terminal ne postoji bie
napravljen. Ekvivalentno kombinaciji tastera <Ctrl-Alt-N>, gde je N broj
terminala.
cksum Raunanje CRC ek-sume za datoteku.
clear Brisanje ekrana.
cmp Uporeivanje datoteka i prikazivanje prve razlike na standardnom izlazu.
compress Program za kompresiju datoteka. Gzip i bzip2 se danas koriste umesto
ovog programa.
cp Kopiranje datoteke, grupe datoteka ili delova direktorijumskog stabla.
Takoe se može koristiti za kreiranje linkova.
cpio Arhiviranje i dearhiviranje datoteka (copy-out i copy-in). Takoe se može
koristiti za kopiranje datoteka u aktivnom UNIX stablu (copy-pass).
cron Administrativna komanda koja se normalno pokree pri podizanju sistema
i periodino izvršava komande. Cron proverava korisnike crontab
datoteke (nalaze se u direktorijumu /var/spool/cron/crontabs a imenovane
su na osnovu korisnikih naloga) svaki minuta i po i pokree programe
koje tada treba izvršiti.
crontab Zakazivanje periodinog izvršenja komandi, odnosno izvršenja u
specificiranim intervalima. Zavisno od konkretnog UNIX sistema
izvršenje mogu zakazati svi ili samo privilegovani korisnici.
csh C shell. Na Linux sistemima je zamenjen naprednijom varijantom (tsch).

D
date Prikazuje trenutni datum i vreme.
dd Konvertuje i kopira datoteku ili odreeni deo medijuma. Prilikom pristupa
medijumu može zaobii sistem datoteka, ime je omogueno kopiranje
medijuma koji nisu ni u jednom od formata koje UNIX prepoznaje.
Operativni sistemi: UNIX i Linux

376 
debugfs Administrativna komanda kojom se ostvaruje pristup zaglavlju i meta-data
strukturama ext2 sistema datoteka.
depmod Kreira datoteku u kojoj je opisana meusobna zavisnost programskih
modula.
df Prikazuje iskorišenost aktiviranih sistema datoteka.
diff Uporeuje datoteke i prikazuje sve razlike na standardnom izlazu.
dig Komanda za slanje upita DNS serverima, fleksibilnija od nslookup
komande.
dpkg Debian Package Management System - rad sa paketima iz komandne
linije.
dselect Debian Package Management System - okruženje sa menijima.
du Prikazuje koliinu prostora na sistemu datoteka koju zauzimaju datoteke u
poddirektorijumima tekueg direktorijuma.
dumpe2fs Administrativna komanda koja na standardnom izlazu prikazuje
infomacije iz superbloka sistema datoteka

E
e2fsck Administrativna komanda za proveru integriteta ext2 i ext3 sistema
datoteka.
e2image Administrativna komanda za kreiranje slike (image) znaajnijih delova
sistema datoteka (kao što je superblok) na izmenljivom medijumu
(disketi).
e2label Administrativna komanda za prikazivanje i promenu imena sistema
datoteka.
echo Prikazuje niz karaktera ili vrednost promenljive na standardnom izlazu.
edquota Editor kvota.
egrep Traži regularne izraze u datoteci.
emacs Emacs tekst editor.
env Prikazuje vrednosti promenljivih koje ine okruženje.
expr Obavlja jednostavne aritmetike operacije.

F
fdformat Formatiranje disketa niskog nivoa.
fdisk Administrativni program za particionisanje hard diskova.
Dodatak A: Pregled zna
ajnijih Linux komandi

377 
fgconsole Prikazuje broj trenutno aktivne virtuelne konzole (na primer 2, ukoliko
korisnik radi na /dev/tty2).
fgrep Traži niz karaktera u datoteci.
find Traži datoteku na osnovu zadatih kriterijuma u aktivnom UNIX stablu.
finger Prikazuje informacije o korisnicima, ukljuujui i informacije iz datoteka
.plan i .project u home direktorijumu korisnika.
fingerd Server za informacije o korisnicima.
free Prikazuje informacije o iskorišenosti operativne memorije i swap
prostora.
fsck Administrativna komanda za proveru integriteta sistema datoteka.
ftp Interaktivni program za transfer datoteka izmeu dva udaljena sistema.
ftpd FTP server.

G
gpm Server za miša koji obezbeuje cut-and-paste funkcionalnost na Linux
konzoli.
grep Traži osnovne regularne izraze u datoteci.
groupadd Administrativna komanda za kreiranje nove korisnike grupe.
groupdel Administrativna komanda za brisanje postojee korisnike grupe.
groupmod Administrativna komanda za modifikovanje parametara grupe.
groups Prikazuje grupe kojima navedeni korisnik pripada.
grpck Administrativna komanda koja uklanja duplikate iz datoteke /etc/group.
grpconv Administrativna komanda za kreiranje /etc/gshadow datoteke, u koju se
smeštaju sve grupne lozinke.
grpunconv Administrativna komanda kojom se uklanja /etc/gshadow datoteka.
gunzip Dekompresija .gz datoteka.
gzexe Kreiranje samoraspakujue izvršne gzip datoteke. Nakon pokretanja takva
datoteka e se sama dekompresovati. Ovde se štedi na prostoru, ali gubi na
vremenu potrebnom za izvršavanje datoteke.
gzip Kompesija datoteka u .gz format.


Operativni sistemi: UNIX i Linux

378 

H
halt Administrativna komanda za zaustavljanje sistema. Ukoliko se sistem
nalazi u nivoima izvršenja 0 ili 6 halt zaustavlja sve procese, a inae
poziva komandu shutdown -h.
hdparm Administrativna komanda za pregledanje i postavljanje parametara hard
diskova. Koristi se uglavnom na IDE diskovima.
head Prikazuje poetak datoteke.
hexdump Prikazuje datoteku u heksadecimalnom ili oktalnom formatu.
host Prikazuje informacije o raunarima i zonama u DNS domenu.
hostname Prikazuje ime raunara, pri emu privilegovani korisnik može dodeliti
novo ime raunaru.
hwclock Administrativna komanda kojom privilegovani korisnik može podesiti
hardverski asovnik sistema.

I
id Prikazivanje informacija o korisnicima, ukljuujui i lanstvo u grupama.
ifconfig TCP/IP administrativna komanda za konfigurisanje mrežnih interfejsa
rezidentnih u kernelu. Komandom ifconfig mogu se postaviti parametri
poput IP adrese, maske podmreže i broadcast adrese. Komanda ifconfig se
koristi prilikom podizanja sistema radi postavljanja parametara mrežnog
interfejsa. Nakon toga naješe se koristi u dijagnostike svrhe - komanda
prikazuje trenutnu konfiguraciju mrežnog interfejsa i MAC adresu mrežne
kartice.
inetd TCP/IP administrativna komanda kojom se može zaustaviti ili pokrenuti
inetd wrapper.
init Osnovni proces i administrativna komanda za inicijalizaciju sistema
(forsira se novo itanje konfiguracione datoteke /etc/inittab) i promenu
nivoa izvršenja.
ipchains Administrativna komanda za konfigurisanje firewalla u Linux kernelu 2.2
iptables Administrativna komanda za konfigurisanje firewalla u Linux kernelu 2.4

K
kernelversion Prikazuje verziju tekueg kernela.
kill Šalje signale procesu sa poznatim PID
Dodatak A: Pregled zna
ajnijih Linux komandi

379 
killall Ubija procese nastale pokretanjem odreenog programa (kao argument se
navodi ime programa).

L
last Prikazuje nekoliko poslednjih login procedura, odnosno imena korisnika,
terminal, ime udaljenog raunara i vreme prijavljivanja na sistem.
lastb Prikazuje nekoliko poslednjih neuspešnih login procedura, u istom
formatu kao i last.
lastlog Prikazuje sve korisnike sistema i vreme kada su se zadnji put prijavili na
sistem.
less Interaktivni program za pregledanje sadržaja tekstualnih datoteka.
ln Kreiranje hard i simbolikih linkova.
locale Štampa izveštaj o regionalnim podešavanjima na standardnom izlazu.
lockfile Kreira specijalne semafor datoteke koje se koriste za ograniavanje
pristupa datotekama.
login Prijavljivanje na sistem. Trei proces u nizu init-getty-login-shell.
logname Prikazuje ime korisnika koji je prijavljen na sistem na osnovu podataka u
datoteci /var/run/utmp.
look Prikazuje rei iz datoteke /usr/dict/words koje poinju zadatim nizom
karaktera.
lp Štampanje iz komandne linije (System V).
lpadmin Administracija CUPS servisa za štampu.
lpc Administrativna komanda za kontrolu LPRng servisa za štampu.
lpd LPRng line printer daemon (servis za štampu).
lpinfo Informacije o štampaima (CUPS).
lpq Ispitivanje reda za štampu (BSD).
lpr Štampanje iz komandne linije (BSD).
lprm Uklanjanje poslova iz reda za štampu (BSD).
lpstat Ispitivanje reda za štampu (System V).
ls Prikazuje sadržaj direktorijuma na standardnom izlazu.
lsattr Prikazuje specijalne atribute datoteka karakteristine za ext2 i ext3
sisteme datoteka.
lsmod Prikazuje module uitane u tekue jezgro.

Operativni sistemi: UNIX i Linux

380 

M
mail Prikazivanje, itanje i slanje pošte drugim korisnicima sistema.
make Prevoenje i povezivanje izvornog koda na osnovu datoteke makefile.
man Prikazuje stranicu uputstva (man page) za odreenu komandu.
mtools Alati za rad sa MS-DOS diskovima. Koriste DOS sintaksu, odnosno
korisnici se diskovima obraaju preko labela, a ne preko nodova.
mesg Komanda kojom korisnik dozvoljava ili zabranjuje drugim korisnicima da
mu šalju poruke komandom write.
mkdir Kreiranje direktorijuma u aktivnom UNIX stablu.
mkfs Administrativna komanda, front-end za alate kojima se kreiraju sistemi
datoteka.
mkfs.ext2 Administrativna komanda za kreiranje ext2 sistema datoteka (mke2fs).
mkfs.ext3 Administrativna komanda za kreiranje ext3 sistema datoteka.
mkfs.msdos Administrativna komanda za kreiranje MS-DOS sistema datoteka.
mkfifo Kreiranje imenovanih FIFO datoteka (imenovani pipe).
mkisofs Kreiranje ISO9660/Joliet/HFS (Macintosh Hierarchical File System)
sistema datoteka radi snimanja CD-ROM medijuma alatom cdrecord.
mklost+found Kreiranje lost+found direktorijuma na ext2 sistemima datoteka.
mknod Kreiranje specijalnih datoteka (nodova), odnosno datoteka koje mogu da
šalju i primaju podatke (karakter i blok ureaji).
mkraid Administrativna komanda za kreiranje novog RAID niza diskova
definisanog konfiguracionom datotekom /etc/raidtab. Inicijalizacija
uništava sve podatke na diskovima koji ine RAID niz.
mkswap Administrativna komanda za kreiranje logike strukture swap datoteke ili
particije.
modinfo Štampa na standardnom izlazu informacije o odreenom modulu kernela.
Informacije se itaju iz zaglavlja datoteke u kojoj se taj modul nalazi.
modprobe Administrativna komanda za rad sa modulima kernela. Uz komandu
depmod omoguava lakši rad sa modulima.
more Komanda za pregledanje sadržaja tekstualnih datoteka.
mount Administrativna komanda za aktiviranje sistema datoteka (montiranje na
mount-point direktorijume). Svi korisnici pomou ove komande mogu
utvrditi koji su sistemi datoteka trenutno aktivirani.
mountd NFS/NIS administrativna komanda. Server koji upravlja zahtevima za
montiranje NFS sistema datoteka.

Dodatak A: Pregled zna
ajnijih Linux komandi

381 

mt Administrativna komanda za upravljanje magnetnim trakama.
mv Pomeranje datoteke, grupe datoteka ili direktorijuma sa jedne lokacije na
drugu. Promena imena datoteka.

N
named Server imena (DNS).
nameif Administrativna komanda za dodelu imena interfejsa sa zadatom MAC
adresom.
netstat TCP/IP dijagnostiki alat koji daje izveštaje o mrežnom interfejsu,
tabelama rutiranja, mrežnim konekcijama i statistici korišenja TCP/IP
skupa protokola.
newusers Administrativna komanda za kreiranje korisnikih naloga na osnovu
sadržaja datoteke koja se navodi kao parametar (u datoteci se navode
korisnika imena i lozinke). Prilikom kreiranja korisnikih naloga, kreiraju
se i grupe i home direktorijumi, ukoliko ve ne postoje.
nfsd NFS klijent.
nfsstat NFS dijagnostiki alat koji štampa statistiki izveštaj o korišenju NFS-a.
nice Izvršavanje komande sa nižim prioritetom ("be nice to other users").
nohup Pokree program (komanda se zadaje kao argument) ije se izvršenje
nastavlja nakon odjavljivanja korisnika sa sistema.
nslookup Komanda za ispitivanje DNS servera.
nsupdate Administrativna komanda za podnošenje zahteva za dinamiko ažuriranje
servera imena.

P
passwd Promena lozinke korisnika.
ping TCP/IP dijagnostiki alat za slanje ICMP ECHO paketa. Ovim alatom se
može utvrditi da li je udaljeni raunar dostupan.
pppd PPP (Point-to-Point Protocol) server.
pr Priprema tekstualnih datoteka za štampanje (podela datoteke na stranice,
numerisanje stranica i navoenje datuma i imena datoteke u zaglavlju).
ps Štampa izveštaj o procesima na standardnom izlazu.
pwck Provera integriteta passwd datoteke.
pwconv Administrativni alat za kreiranje datoteke /etc/shadow. Originalne lozinke
u datoteci /etc/passwd zamenjuju se znakom x.
Operativni sistemi: UNIX i Linux

382 
pwunconv Administrativni alat za uklanjanje datoteke /etc/shadow.
pwd Štampa na standardnom izlazu putanju tekueg direktorijuma.

Q
quota Prikazuje zauzee diska od strane odreenog korisnika ili grupe i
ogranienja u sistemu datoteka.
repquota Prikazuje informacije o zauzeu diska i kvotama za navedeni sistem
datoteka, trenutnom broju datoteka i zauzeu diska za svakog korisnika
kome su dodeljene kvote.
quotacheck Na osnovu analize potrošnje prostora na odgovarajuem sistemu datoteka
kreira odgovarajue datoteke quota.user i quota.group.
quotaon Aktiviranje kvote.
quotaoff Deaktiviranje kvote.

R
rcp Kopiranje datoteka izmeu udaljenih raunara.
readlink Prikazuje sadržaj simbolikog linka, odnosno putanju i ime objekta na koji
link pokazuje.
reboot Administrativna komanda za zaustavljanje i ponovno podizanje sistema
koja odmah ubija sve procese. Ukoliko sistem nije u nivou izvršenja 0 ili
6, reboot poziva komandu shutdown -r.
rename Promena imena veeg broja datoteka (jedan niz karaktera u imenima se
menja drugim).
renice Promena prioriteta procesa.
resize2fs Administrativna komanda za promenu veliine sistema datoteka. Komanda
zahteva da se najpre programom fdisk obriše particija u kojoj se nalazi
sistem datoteka, a zatim kreira nova (vea) poev od istog cilindra.
rev Štampa datoteku na standardnom izlazu, pri emu svaku liniju datoteke
štampa unazad.
rm Brisanje datoteke, grupe datoteka i delova direktorijumskog stabla.
rmdir Brisanje praznih direkorijuma.
rmmod Uklanjanje modula iz tekueg jezgra.
route TCP/IP command za izmenu sadržaja tabele rutiranja (tabele rutiranja
održava routed).
routed Mrežni ruter, podržava Routing Information Protocol.

Dodatak A: Pregled zna
ajnijih Linux komandi

383 

rpm Red Hat Package Manager.
runlevel Prikazuje nivo izvršavanja.
run-parts Pokree skriptove u direktorijumu po abecednom redu.

S
sed Stream editor - modifikacija sadržaja datoteka bez interakcije korisnika.
setfdprm Konfigurisanje parametara flopi diskova.
sftp Siguran transfer datoteka izmeu udaljenih raunara putem ssh.
showmount NFS/NIS koja prikazuje informacije o NFS serveru.
shred Prepisuje sluajni sadržaj preko datoteke, nakon ega briše datoteku. Time
se obezbeuje da se datoteka ne može povratiti.
shutdown Administrativna komanda za zaustavljanje sistema.
sort Ureivanje sadržaja datoteka.
split Deljenje datoteka na segmente jednake veliine.
ssh Secure Shell - sigurno prijavljivanje na udaljeni sistem (podaci na liniji se
šifruju).
sshd Secure Shell server.
strings Prikazuje vidljive karaktere u izvršnoj ili binarnoj datoteci.
stty Podešavanje karakteristika terminala.
su Privremeno prijavljivanje na sistem sa drugim korisnikim nalogom.
sudo Izvršavanje komandi sa root privilegijama.
sum Rauna i prikazuje ek-sumu i veliinu datoteka. Komanda je korisna za
verifikaciju transfera datoteka.
swapoff Administrativna komanda za iskljuivanje swap prostora.
swapon Administrativna komanda za ukljuivanje swap prostora.
sync Administrativna komanda koja upisuje sadržaj keša na disk i prazni keš.
sysklogd Daemon koji poruke operativnog sistema upisuje u odgovarajue log
datoteke.

T
tac Štampa sadržaj datoteke na standardnom izlazu poev od poslednje linije
ka prvoj.
tail Prikazuje kraj datoteke (nekoliko poslednjih linija).
Operativni sistemi: UNIX i Linux

384 

tar Tape Archiver - arhiviranje i dearhiviranje datoteka.
tcpd TCP/IP wrapper.
tcsh Poboljšana verzija C shell komandnog interpretera.
tee Podatke sa standardnog ulaza upisuje u datoteku i šalje ih na standardni
izlaz.
telnet Prijavljivanje na udaljeni sistem. Za razliku od ssh, komunikaciona linija
se ne šifruje, tako da nije sigurna.
telnetd Telnet server.
time Izvršava komandu i odreuje vreme potrebno za izvršenje te komande.
tload Prikazuje grafik optereenja sistema.
top Obezbeuje informacije o procesima koji su kritini po pitanju potrošnje
procesorskog vremena (top processes).
touch Postavlja vreme zadnjeg pristupa i vreme poslednje modifikacija na tekue
vreme. Ukoliko datoteka ne postoji, kreirae praznu datoteku.
traceroute Identifikacija rute do odredišnog raunara
tty Prikazuje ime ureaja koji se koristi kao standardni ulaz.
tune2fs Administrativna komanda za podešavanje parametara ext2 sistema
datoteka.
tunelp Administrativna komanda za podešavanje parametara štampaa.

U
umount Administrativna komanda za deaktiviranje sistema datoteka.
uname Prikazuje ime raunara, arhitekturu hardvera i ime operativnog sistema.
uncompress Dekompresija .Z datoteka.
uniq Uklanja sve duplikate linija iz tekstualne datoteke (izbacuje sve
konsekventne identine linije, osim prve u nizu).
uptime Prikazuje vreme proteklo od poslednjeg podizanja sistema, broj trenutno
prijavljenih korisnika i proseno optereenje sistema.
useradd Administrativna komanda za kreiranje korisnikih naloga.
userdel Administrativna komanda za brisanje korisnikih naloga.
usermod Modifikacija parametara korisnikog naloga.

V
vdir Ekvivalentna komandi ls -lb.

Dodatak A: Pregled zna
ajnijih Linux komandi

385 

vi Vi tekst editor, prisutan na svim UNIX sistemima.
vim Vi Improved, poboljšana verzija vi editora.
vmstat Prikazuje statistiki izveštaj o memoriji, swap prostoru, iskorišenosti
procesora i procesima.

W
w Prikazuje koji su korisnici prijavljeni na sistem i "šta trenutno rade".
wall Slanje poruke svim korisnicima ("Broadcast Message from...").
watch Izvršava zadatu komandu repetativno (podrazumevano na svake dve
sekunde) tako da korisnik može da prati izlaz komande.
wc Brojanje karaktera, rei i linija u datoteci.
whatis Na standardnom izlazu prikazuje opis navedene komande.
whereis Prikazuje lokaciju izvršnih datoteka, izvornog koda i pratee
dokumentacije programa.
which Prikazuje lokaciju izvršne datoteke.
who Prikazuje koji su korisnici prijavljeni na sistem.
whoami Prikazuje korisniko ime korisnika koji je komandu zadao.
write Slanje poruka odreenom korisniku.

X
xinetd TCP/IP wrapper (extended Internet services daemon). Na nekim sistemima
se koristi umesto inetd wrappera.

Y
ypbind NFS/NIS komanda. Proces kojim se klijentu dodeljuje NIS server.
ypcat NFS/NIS komanda za prikazivanje informacija u NIS bazi.
ypchfn NFS/NIS komanda za promenu informacija u datoteci /etc/passwd.
ypinit NFS/NIS komanda za kreiranje NIS baze na NIS serveru.
yppasswd NFS/NIS komanda za promenu lozinke za prijavljivanje na NIS domen.
yppasswdd Rešava zahteve za promenu lozinke korisnika sa udaljenih raunara.
yppoll Zahtev slave servera za ažuriranje baze sa master serverom.
yppush Prosleuje tabele sa master servera na slave servere.

Operativni sistemi: UNIX i Linux

386 

ypserv NIS server.
yptest NFS/NIS komanda za proveru konfiguracije NIS servisa.
ypwhich NFS/NIS komanda koja prikazuje ime NIS servera koji opslužuje lokalni
raunar.
ypxfr Program koji vrši transfer tabela sa jednog servera na drugi.
ypxfrd Proces na master serveru koji upravlja prenošenjem ažuriranih podataka
na slave server.
ypupdated Proces na slave serveru koji upravlja prenošenjem ažuriranih podataka sa
master servera.
ypset Zahtev da sistem bude server procesu ypbin na klijent raunaru.

Z
zcat Komanda cat za .Z i .gz datoteke.
zmore Komanda more za .Z i .gz datoteke.
znew Dekomprimuje .Z kompresovanu datoteku, a zatim je kompresuje u .gz
format.

——————————————————————————————

Preuzeto iz knjige: "Operativni sistemi: UNIX i Linux"
Viša elektrotehnika škola
Beograd, 2004.

Javi da li ti je pomoglo,
Pozdrav!

---

a evo jos malo...


________________________________________
LIST OF COMMON COMMANDSName Manual Page Description
alias csh(1) Create an alias for a command sequence, see csh(1)
apropos apropos(1) locate commands by keyword lookup
banner banner(1V) display a string in large letters
bc bc(1) arbitrary-precision arithmetic language
bg csh(1) Run a suspended job in the background, see csh(1)
cal cal(1) display a calendar
cancel lp(1) send/cancel requests to a printer
cat cat(1V) concatenate and display
cc cc(1V) C compiler
cd cd(1) change working directory
chgrp chgrp(1) change the group ownership of a file
chmod chmod(1V) change the permissions mode of a file
chsh passwd(1) change local or NIS password information
clear clear(1) clear the terminal screen
compress compress(1) compress or expand files
cp cp(1) copy files
crontab crontab(1) install, edit, remove or list a user's crontab file
csh csh(1) shell with a C-like syntax and advanced interactive features
date date(1V) display or set the date
dbx dbx(1) source-level debugger
df df(1V) report free disk space on file systems
diff diff(1) display line-by-line differences between pairs of text files
dircmp dircmp(1V) compare directories
dirs csh(1) Display the directory stack, see csh(1)
dos2unix dos2unix(1) convert text file from DOS format to ISO format
du du(1V) display the number of disk blocks used per directory or file
echo echo(1V) echo arguments to the standard output
egrep grep(1V) search a file for a string or regular expression
eject eject(1) eject media device from drive
exec csh(1) Execute a command in place of the current shell, see csh(1)
exit csh(1) Exit the current shell, see csh(1)
fdformat fdformat(1) format diskettes
fg csh(1) Resume executing a suspended job in the foreground, see csh(1)
fgrep grep(1V) search a file for a string or regular expression
file file(1) determine the type of a file by examining its contents
find find(1) find files by name, or by other characteristics
finger finger(1) display information about users
from from(1) display the sender and date of newly-arrived mail messages
ftp ftp(1C) file transfer program
grep grep(1V) search a file for a string or regular expression
groups groups(1) display a user's group memberships
head head(1) display first few lines of specified files
history csh(1) Display recently typed commands, see csh(1)
hostid hostid(1) print the numeric identifier of the current host
hostname hostname(1) set or print name of current host system
id id(1V) print the user name and ID, and group name and ID
jobs csh(1) List jobs suspended or backgrounded from this shell, see csh(1)
kill kill(1) send a signal to a process, or terminate a process
last last(1) indicate last logins by user or terminal
limit csh(1) Set or display resource limits, see csh(1)
line line(1) read one line
lint lint(1V) a C program verifier
ln ln(1V) make hard or symbolic links to files
login login(1) log in to the system
logname logname(1) get the name by which you logged in
logout csh(1) Terminate a login shell, see csh(1)
lp lp(1) send/cancel requests to a printer
lpq lpq(1) display the queue of printer jobs
lpr lpr(1) send a job to the printer
lprm lprm(1) remove jobs from the printer queue
lpstat lpstat(1) display the printer status information
ls ls(1V) list the contents of a directory
mach mach(1) display the processor type of the current host
man man(1) display reference manual pages
mesg mesg(1) permit or deny messages on the terminal
mkdir mkdir(1) make a directory
more more(1) browse or page through a text file
mv mv(1) move or rename files
newgrp newgrp(1) log in to a new group
nice nice(1) run a command at low priority
passwd passwd(1) change local or password information
popd csh(1) Pop the directory stack, see csh(1)
printenv printenv(1) display environment variables currently set
ps ps(1) display the status of current processes
pushd csh(1) Push a directory onto the directory stack, see csh(1)
pwd pwd(1) display the pathname of the current working directory
quota quota(1) display a user's disk quota and usage
rehash csh(1) Rescan the execution path, see csh(1)
reset tset(1) establish or restore terminal characteristics
rlogin rlogin(1C) remote login
rm rm(1) remove (unlink) files or directories
rmdir rm(1) remove (unlink) files or directories
rsh rsh(1C) remote shell
rup rup(1C) show host status of local machines (RPC version)
ruptime ruptime(1C) show host status of local machines
rusers rusers(1C) who's logged in on local machines (RPC version)
rwall rwall(1C) write to all users over a network
rwho rwho(1C) who's logged in on local machines
script script(1) make typescript of a terminal session
setenv csh(1) Set or display environment variables, see csh(1)
set csh(1) Set or display shell variables, see csh(1)
sh sh(1) standard UNIX system shell and command-level language
sleep sleep(1) suspend execution for a specified interval
sort sort(1V) sort and collate lines
source csh(1) Read commands from a file, see csh(1)
spell spell(1) report spelling errors
spellin spell(1) report spelling errors
strings strings(1) find printable strings in an object file or binary
strip strip(1) remove symbols and relocation bits from an object file
stty stty(1V) set or alter the options for a terminal
su su(1V) super-user, temporarily switch to a new user ID
suspend csh(1) Suspend the shell, see csh(1)
sync sync(1) update the super block; force changed blocks to the disk
tail tail(1) display the last part of a file
talk talk(1) talk to another user
tar tar(1) create tape archives, and add or extract files
telnet telnet(1C) user interface to a remote system using the TELNET protocol
time time(1V) time a command
touch touch(1V) update the access and modification times of a file
trace trace(1) trace system calls and signals
tset tset(1) establish or restore terminal characteristics
tty tty(1) display the name of the terminal
umask csh(1) Set or display the file permissions mask, see csh(1)
unalias csh(1) Discard an alias, see csh(1)
uncompress compress(1) compress or expand files, display expanded contents
unix2dos unix2dos(1) convert text file from ISO format to DOS format
unlimit csh(1) Remove a limit on a resource, see csh(1)
unset csh(1) Discard a shell variable, see csh(1)
unsetenv csh(1) Discard an envrionment variable, see csh(1)
uptime uptime(1) show how long the system has been up
users users(1) display a compact list of users logged in
uudecode uuencode(1C) encode a binary file, or decode its ASCII representation
uuencode uuencode(1C) encode a binary file, or decode its ASCII representation
vacation vacation(1) reply to mail automatically
w w(1) who is logged in, and what are they doing
wall wall(1) write to all users logged in
wc wc(1) display a count of lines, words and characters
whatis whatis(1) display a one-line summary about a keyword
whereis whereis(1) locate the binary, source, and manual page for a command
which which(1) locate a command; display its pathname or alias
who who(1) who is logged in on the system
whoami whoami(1) display the effective current username
whois whois(1) Internet user name directory service
write write(1) write a message to another user
________________________________________


NOTE: This list contains commands common to most standard BSD and SYSV UNIX systems. Features may vary by vendor, revision, and local installation. In particular, most systems will have local preferences or alternatives not listed above.
________________________________________

---